لفیف :

( اقسام فعل لفیف ) دانستیم که لفیف بر دو نوع است :

(1) لفیف مفروق ، مانند : وَقَی (=وَقا)

(2) لفیف مقرون ، مانند : لَوَی (=لَوا)

( اعلال لفیف مفروق : )

لفیف مفروق از جهت فاء الفعل مانند مثال و از جهت لام الفعل مانند ناقص است ،

لذا قواعد عمومی و خصوصی هر دو قسم در آن جاری می شود .

مثلاً « الوَقی » ( نگهداشتن و حفظ کردن ) ، لفیف مفروق از باب فَعَلَ یَفعِلُ است ،

ماضی معلوم آن می شود : وَقَی ، … ، وَقَینَا .

مضارع معلوم آن : یَقِی ، … ، نَقِی .

امر آن : لِیَقِ ، … ، قِ ⁽¹⁾ ، … ، لِنَقِ .

و مجهول آن ها به ترتیب : وُقِیَ …  یُوقَی …  لِیُوقَ … .

_{(1) صیغه ی هفتم امر ( صیغه ی اوّل امر حاضر ) لفیف مفروق اگر از مضارع یَفعِلُ که فاء الفعل آن واو است باشد به جهت جریان قواعد خصوصی مثال و ناقص ، یک حرفی خواهد شد .}

_{مانند یَفِی ( وفا می کند ) —» فِ  ،  یَای ( وعده می دهد ) —» إِ}

( اعلال لفیف مقرون : )

لفیف مقرون نیز از جهت عین الفعل شبیه به اجوف و از جهت لام { ص49 } الفعل شبیه ناقص است ،

امّا در آن فقط احکام ناقص جاری می شود و

در عین الفعل آن نه تنها قاعده ی خصوصی اجوف نمی آید ، بلکه قواعد عمومی اعلال نیز جاری نمی شود .

مثلاً « اللَّوی » ( پیچاندن ) ، لفیف مقرون از باب فَعَلَ یَفعِلُ است ،

ماضی معلوم آن : لَوَی ، … ، لَوَینَا .

مضارع معلوم آن : یَلوِی ، … ، نَلوِی .

و امر معلوم آن لِیَلوِ ، … ، اِلوِ ، … ، لِنَلوِ  است .

و مجهول آن به ترتیب : لُوِیَ …  یُلوَی …  لِیُلوَ … .

با توجه به قواعد عمومی و خصوصی اعلال ، صرف افعال لفیف روشن خواهد بود .

** تِذکار **

فعلی که هر سه حرف اصلیش حرف علّه باشد نداریم ، لذا درباره ی معتلّ الفاء و اللّام بحثی نخواهیم داشت .

پرسش و تمرین 15

1- در لفیف مقرون چه قواعدی جاری است ؟ و عین الفعل آن چه حکمی دارد ؟

2- معلوم و مجهول ماضی ، مضارع و امر افعال زیر را صرف کنید :

وَفَی یَفِی ، وَأَی یَئِی .

3- امر لفیف مفروق در چه صورت یک حرفی است ؟ و چرا ؟

4- در لفیف مفروق چه قواعدی جاری است ؟